Bonifatius Kloosterpad

BROUWHUIS KLOOSTER JERUZALEM TRANSFORMEERDE IN MONUMENTALE DORPSKERK

Op deze tocht langs voormaligekloosterlocaties in Noordoost- enZuidoost-Fryslân tref ik vooral vluchtige sporen aan: vage afdrukken van de middeleeuwen in het landschap. Om de geschiedenis te lezen ben ik vooral afhankelijk van geschreven bronnen.

Lees meer...

BUITENPOST TRAJECT 2
Op 58 over De Lege Finne richting 61. Aan rand Gerkesklooster LA naar kerk (voormalig brouwhuis van klooster Jeruzalem), terug naar 58, richting 87 over brug LA Dorpsterweg, RA Eesterweg, langs Bombay, vervolgens RA Doezumertocht richting Peebos. RA Melle’s pad door Doezumermieden naar Blotevoetenhof. RA over Peebos en LA Fryske Dyk, Kale weg RA naar rotonde, LA naar Surhuisterveen. Knooppunt 46 in centrum.

Download route
Pleisterplek

14 Reitsma Hoeve.
In het mooie Westerkwartier aan de rand van natuurgebied Peebosch en de Doezumermieden ligt de fonkelnieuwe Bed & Breakfast Reitsma Hoeve. De accommodatie biedt twee ruime kamers voorzien van twee eenpersoons bedden en een zitje en een ruime badkamer. Het heerlijk ontbijt wordt geserveerd in de kamer. De gasten worden ontvangen met koffie/thee en wat lekkers. Uitermate geschikt als uitvalsbasis voor wandelen en fietsen.
Eesterweg 58, Doezum; 06-10072767 ; www.reitsmahoeve.nl

Maar Gerkesklooster tapt uit een ander vaatje. Het brouwhuis van klooster Jeruzalem ontsnapte aan de sloophamer en kreeg in 1629 een bestemming als protestants godshuis. Waar voorheen de fusten bier werden gevuld, klonk voortaan het woord van God en galmden de psalmen tussen de muren. Op de plek waar zich de Cisterciënzer monniken vanuit klooster Claercamp vestigden, leefden al vanaf de Karolingische tijd mensen. De nederzetting lag in een getijdenlandschap. Van tijd tot tijd drong het zeewater via de delta van de Lauwerszee diep door en overspoelde soms zelfs het laagveenmoeras tot aan Surhuisterveen, Trimunt en Drachten. Wigerathorp, ‘dorp van Wieger’, kreeg in de middeleeuwen de naam Gerkesklooster nadat in 1240 de rijke grondbezitter Gercke Harkema uit Twijzel het plan opvatte hier eenklooster te stichten. Omstreeks 1420 gaven de kloosterlingen de aanzet tot de inpoldering van Oud Kruisland. Al honderd jaar eerder legden de monniken van Gercke’s klooster een zijl (sluis) aan die zij opdroegen aan de heilige Petrus. Bij die sluis ontstond Pieterzijl. Ook gaven zij hun naam aan Munnekezijl, dat de Lauwerszee afdamde. Uithoven lagen bij Lutjegast, Visfleeth, Hinckemahus (was uithof bij Lutjegast) en Warfstermolen. In de venen lag uithof Ter Schoole (lag binnen de huidigebebouwde kom van Surhuisterveen), iets ten zuiden van het huidige Surhuisterveen. De kerkklok is in 1571 uit de abdij geroofd, waarschijnlijk tijdens een plundertocht door de Watergeuzen. De klok hangt tegenwoordig in Gadstrup op het Deense eiland Seeland. In 1629 kreeg het leegstaande brouwhuis de huidige bestemming als kerk.

Over het Knillesdjip loop ik de provincie Groningen binnen. Het is een streek bestaande uit zandruggen, zogenoemde ‘gasten’, met daartussen beekdalen die zich tijdens de opwarming van het klimaat na de laatste IJstijd opvulden met veen. Tot omstreeks 1550 waren de kloosters actief in de vervening, daarna namen commerciële bedrijven het stokje over. Overde Eezumerweg en de Doezumertocht bereik ik de Doezumermieden. Door het prachtige waterrijke gebied loopt een netwerk aan paden langs petgaten, door kruidige graslanden en broekbossen naar Peebosch en het theetuin Blotevoetenhof. Ik hoor een koekoek roepen en zie een sprong reeën op een rij grazen in het gras. Het lijkt wel een processie. De dotterbloemen bloeien, in de rietvelden neuriet een rietzanger. Over de Fryske Dyk, een door  riet omzoomd pad, loop ik naar Surhuisterveen. Het veen deint zachtjes onder mijn voeten. Een genot.